تنظیم اظهارنامه رسمی | راهنمای حقوقی دقیق برای ارسال اخطار قانونی
مقدمه
در بسیاری از اختلافات حقوقی، بهترین راه‌حل نه در دادگاه، بلکه در یک اخطار رسمی و قانونی نهفته است؛ ابزاری به نام اظهارنامه.
ابزاری که اگر به‌درستی تنظیم شود، هم مسیر مذاکره را باز می‌کند، هم در صورت ورود به دعوی، به‌عنوان مدرک رسمی مورد استناد قرار می‌گیرد.
در این مقاله، به‌صورت تخصصی با تعریف اظهارنامه، کاربردهای آن، ساختار قانونی، نمونه موارد کاربرد، نکات کلیدی و خدمات حرفه‌ای دادسان آشنا می‌شوید.
۱. اظهارنامه چیست؟
اظهارنامه یک اخطار رسمی، قانونی و ثبت‌شده از سوی یک شخص به شخص دیگر است که از طریق اداره پست یا سامانه ثناارسال می‌شود و در بسیاری از موارد، نقش پیش‌مقدمه دعوا یا هشدار نهایی را ایفا می‌کند.
طبق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی:
«هرکس می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را با اظهارنامه رسمی مطالبه کند.»
۲. تفاوت اظهارنامه با دادخواست یا لایحه
ابزار | هدف | ماهیت | قابلیت استناد در دادگاه |
اظهارنامه | اخطار رسمی | پیش‌دعوا / توافق | بله، به عنوان سند رسمی |
دادخواست | آغاز دعوای حقوقی | شروع دادرسی | بله |
لایحه | دفاعیه در جریان رسیدگی | پاسخ / استدلال | بله |
۳. کاربردهای رایج اظهارنامه
مطالبه بدهی (مطالبه چک، سفته، طلب یا اقساط)
درخواست تخلیه ملک اجاره‌ای
فسخ قرارداد
مطالبه سهم‌الارث یا سهم‌الشرکه
مطالبه خسارت تأخیر
هشدار رسمی به شریک یا کارفرما
دعوت رسمی به انجام تعهد یا پرداخت
انصراف از قرارداد، اعلام فسخ، ابلاغ تصمیم حقوقی
۴. ساختار استاندارد یک اظهارنامه حرفه‌ای
بخش | شرح |
مشخصات اظهارکننده | نام، شماره ملی، آدرس دقیق |
مشخصات مخاطب | نام و نشانی دقیق (حتی‌الامکان کدپستی) |
موضوع اظهارنامه | مثلاً «مطالبه مبلغ چک شماره… به مبلغ…» |
متن کامل | شرح دقیق ماوقع + استناد قانونی + درخواست مشخص |
پیوست‌ها | قرارداد، رسید، سند ملک، چک، پیامک و… (اختیاری) |
شماره تماس | برای پیگیری غیررسمی (اختیاری) |
تاریخ و امضا | الزامی برای اعتبار قانونی |
۵. نحوه ارسال اظهارنامه
روش ۱: از طریق اداره پست و اظهارنامه کاغذی
فرم چاپی اظهارنامه را از دفتر خدمات قضایی یا پست دریافت می‌کنید
اطلاعات را کامل پر کرده و امضا می‌کنید
توسط پست پیشتاز رسمی به نشانی مخاطب ارسال می‌شود
رسید پستی + مهر اداره پست، سند رسمی ارسال محسوب می‌شود
روش ۲: از طریق سامانه ثنا (sana.adliran.ir)
ورود با رمز شخصی
ثبت اظهارنامه الکترونیکی
انتخاب نوع موضوع
ارسال به نشانی رسمی مخاطب (ثبت‌شده در سامانه ثنا)
۶. نکات حرفه‌ای در تنظیم اظهارنامه
متن باید کاملاً مودبانه، رسمی، ولی قاطع باشد
به جای تهدید، به نتایج قانونی عدم اقدام اشاره شود
اطلاعات هویتی مخاطب دقیق و قابل ارسال رسمی باشد
در صورت مجهول‌المکان بودن طرف، استفاده از دادخواست ضروری است
اظهارنامه‌ای که بد نوشته شود، علیه خودِ شما قابل استناد خواهد بود!
۷. اشتباهات رایج در اظهارنامه‌نویسی
استفاده از جملات احساسی، تهدیدآمیز یا توهین‌آمیز
ارسال به نشانی نامعتبر یا ناقص
نداشتن درخواست مشخص (مثلاً فقط گلایه بدون نتیجه مطلوب)
نگارش شتاب‌زده یا بدون مشورت حقوقی
۸. خدمات حرفه‌ای دادسان در تنظیم اظهارنامه
مشاوره تلفنی و تصویری توسط وکلای رسمی
تنظیم متن تخصصی، مؤثر، قانونی و بدون ریسک
بررسی اسناد و مدارک پیوستی
ارسال از طریق سامانه ثنا یا پست رسمی (در صورت درخواست)
تهیه نسخه PDF رسمی برای بایگانی و استناد
۹. فرم ثبت درخواست تنظیم اظهارنامه در دادسان
جمع‌بندی
اظهارنامه، ابزاری است بین قانون و دیپلماسی؛ ابزاری که اگر به‌درستی استفاده شود، می‌تواند یک اختلاف را بدون نیاز به دادگاه، حل‌وفصل کند.
در دادسان، اظهارنامه را فقط نمی‌نویسیم؛ بلکه آن را به استراتژی حقوقی تبدیل می‌کنیم.
